เมื่อช่วงต้นเดือนกรกฎาคม 2564 กระทรวงสิ่งแวดล้อมของญี่ปุ่นได้จัดการประชุมผู้เชี่ยวชาญเพื่อหารือและเห็นพ้องกันในการกำหนดให้ ‘กุ้งเครย์ฟิช’ (crayfish) หรือล็อบสเตอร์น้ำจืด ที่เป็นสายพันธุ์ต่างถิ่น (nonnative crayfish) เป็นหนึ่งในรายการชนิดพันธุ์ต่างถิ่นที่รุกราน (invasive alien species) ระบบนิเวศท้องถิ่นของญี่ปุ่น โดยข้อเสนอและรายละเอียดอย่างเป็นทางการจะจัดทำขึ้นในเดือนสิงหาคมที่จะถึงนี้
หากข้อเสนอได้รับการอนุมัติ จะถือเป็นจุดเริ่มต้นที่ญี่ปุ่นห้าม (ban) นำเข้า ขาย และปล่อยกุ้งเครย์ฟิชสู่ธรรมชาติ รวมทั้งหากชาวญี่ปุ่นบางส่วนซึ่งนิยมเลี้ยงกุ้งเครย์ฟิชประสงค์จะเลี้ยงเป็นสัตว์เลี้ยงประจำตู้ปลาของบ้านต่อไป ก็จะต้องทำเรื่องขออนุญาตจากทางภาครัฐก่อน
เพราะปัญหาการรุกรานระบบนิเวศของกุ้งเครย์ฟิชสายพันธุ์ต่างถิ่น เป็นความห่วงกังวลของญี่ปุ่นมาสักระยะ ด้วยความที่เป็นชนิดพันธุ์ต่างถิ่นแต่สามารถขยายพันธุ์ได้จำนวนมากในบ่อน้ำและแหล่งน้ำจืด จึงกระทบกับสัตว์น้ำตามท้องถิ่นที่มีแต่เดิมของญี่ปุ่นที่ทำให้มีจำนวนลดน้อยลงอย่างชัดเจน
อย่างไรก็ดี เมื่อปลายปี 2563 ญี่ปุ่นเคยมีการหารือและห้าม ‘ในเชิงหลักการ’ ไม่ให้มีการเลี้ยงหรือการขายกุ้งเครย์ฟิชสายพันธุ์ต่างถิ่น อาทิ marbled crayfish และ dwarf crayfish ที่ชาวญี่ปุ่นนิยมเลี้ยงเป็นสัตว์เลี้ยง ทว่าการห้าม ณ ขณะนั้นไม่ได้รวมถึง red swamp crayfish (procambarus clarkia) หรือกุ้งเครย์ฟิชสายพันธุ์อเมริกาเหนือ จากเหตุที่ว่ามีคนเลี้ยงเยอะและทางการกังวลว่าเมื่อห้ามแล้วจะมีการทิ้งสู่ระบบนิเวศซึ่งอาจเกิดปัญหาขึ้นได้
ทั้งนี้ ตามข้อมูลของ crayfish-japan.com กุ้งเครย์ฟิชสายพันธุ์ท้องถิ่นของญี่ปุ่น (native crayfish / Japanese crayfish) มีชนิดเดียว คือ Cambaroides japonicus
โดยรายการชนิดพันธุ์ต่างถิ่นที่รุกรานของญี่ปุ่น นอกจากเป็นการแสดงถึงรายชื่อชนิดพันธุ์ที่กังวลว่าจะทำอันตรายต่อระบบนิเวศแล้ว ยังรวมถึงผลกระทบที่คาดว่าจะมีต่อสุขภาพร่างกายของมนุษย์ เกษตรกรรม อุตสาหกรรมป่าไม้และการประมง
นั่นหมายความว่า การป้องกันและควบคุมชนิดพันธุ์ต่างถิ่นจะต้องจัดทำเป็นโครงการที่คิดอย่างเป็นระบบที่ประสานมิติของการคุ้มครองสิ่งแวดล้อม สุขาภิบาล การกักตัวสัตว์และพืช ท้องทะเล ทุ่งหญ้า เกษตรกรรม และการป่าไม้ เป็นต้น – ความเห็นจากฝากประเทศจีนซึ่งอุตสาหกรรมกุ้งเครย์ฟิชเติบโตอย่างมาก โดยศาสตราจารย์ Liao Wanjin จาก School of Life Sciences, Beijing Normal University
ประเด็นดังกล่าวเกี่ยวข้องกับ
#SDG15 ระบบนิเวศบนบก
– (15.8) นำมาตรการมาใช้เพื่อป้องกันการนำเข้าและลดผลกระทบของชนิดพันธุ์ต่างถิ่นที่รุกราน (invasive alien species) ในระบบนิเวศบนบกและน้ำ และควบคุมหรือขจัดชนิดพันธุ์ตามลำดับความสำคัญ (priority species) ภายในปี 2563
แหล่งที่มา:
Raising, Selling of Nonnative Crayfish Banned in Japan (nippon.com)
Japan plans to designate crayfish as an alien invasive species: ban on import and sale (equalocean.com)
Crayfish are not eaten as pets? Japan intends to ban the import and sale of crayfish, but allows people to raise them (inf.news)
The Year of Crawfish contributed 411 billion yuan to China’s economy! Japan has designated it as an invasive alien species (min.news)
