‘ความช่วยเหลือเพื่อการพัฒนาอย่างเป็นทางการ‘ (ODA) คือ ความช่วยเหลือโดยภาครัฐของประเทศผู้บริจาค (donors) ไปยังประเทศกำลังพัฒนา (recipients) ที่มีรายชื่อในบัญชีผู้รับของคณะกรรมการความช่วยเหลือเพื่อการพัฒนา (Development Assistance Committee: DAC) ขององค์กรเพื่อความร่วมมือทางเศรษฐกิจเเละการพัฒนา (Organization for Economic Cooperation and development: OECD) เท่านั้น โดยมีเป้าหมายเพื่อส่งเสริมการพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม และความเป็นอยู่ของคนในประเทศกำลังพัฒนา
รายนามประเทศผู้รับ ODA (List of ODA Recipients) ประกอบด้วย ประเทศที่มีรายได้ต่ำและปานกลางทั้งหมด โดยพิจารณาจากข้อมูลรายได้รวมประชาชาติ (Gross National Income : GNI) ของธนาคารโลก ทั้งนี้ ยกเว้นประเทศสมาชิกกลุ่ม G8 และสมาชิกสหภาพยุโรป และครอบคลุมรายชื่อประเทศที่พัฒนาน้อยที่สุด (Least Developed Countries: LDCs) ทั้งหมดตามที่กำหนดโดยองค์การสหประชาชาติ โดยรายชื่อประเทศเหล่านี้จะมีการพิจารณาใหม่ในทุกๆ สามปี ซึ่งรอบถัดไป คือ ในปี 2023
ODA อาจให้ความช่วยเหลือ (aid) ในระดับทวิภาคี (bilateral ODA) คือ ระหว่างหน่วยงานรัฐบาลผู้บริจาคในทุกระดับไปยังประเทศกำลังพัฒนา หรือส่งผ่านหน่วยงานพัฒนาระดับพหุภาคี เช่น สหประชาชาติหรือธนาคารโลก (multilateral ODA) โดยความช่วยเหลือที่ส่งให้นั้น เป็นได้ทั้ง
- ความช่วยเหลือทางการเงิน (financial assistance) ได้แก่ เงินกู้แบบผ่อนปรน (concessional loan/soft loan) เงินกู้ที่มีระยะเวลาในการชำระเงินคืนยาวกว่าเงินกู้ทั่วไปและมีอัตราดอกเบี้ยต่ำมาก และในเงินจำนวนนั้นต้องมีส่วนที่เป็นเงินช่วยเหลือให้เปล่า (grants) อย่างน้อย 25%
- ความช่วยเหลือทางเทคนิค (technical assistance) เช่น ความช่วยเหลือทางด้านวิชาการ รายงานการให้คำปรึกษา การฝึกอบรม เป็นต้น
โดยในปี 2020 ที่ผ่านมา 5 ประเทศผู้บริจาค ODA รายใหญ่ที่สุด ได้แก่ สหรัฐอเมริกา เยอรมนี กลุ่มประเทศสหภาพยุโรป สหราชอาณาจักร และญี่ปุ่น ตามลำดับ
ความช่วยเหลือผ่าน ODA จะถูกกระจายไปตามภาคเศรษฐกิจต่างๆ ที่สำคัญและต้องการเงินทุนเพื่อการพัฒนา เช่น โครงสร้างพื้นฐานทางสังคม/ทางเศรษฐกิจ ภาคการผลิต ความช่วยเหลือให้โครงการพัฒนาต่างๆ การปลดหนี้ ความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรม เป็นต้น
แต่ ความช่วยเหลือทางทหารและการส่งเสริมผลประโยชน์ด้านความมั่นคงของประเทศผู้บริจาค และ การช่วยเหลือที่มีวัตถุประสงค์ทางการค้าเป็นหลัก เช่น สินเชื่อส่งออก จะไม่ถูกนับว่าเป็น ODA
– ศึกษาเพิ่มเติม ว่าความช่วยเหลือประเภทใด นับหรือไม่นับว่าเป็น ODA ที่ ODA eligibility database
ODA เป็นแหล่งเงินทุนภายนอกที่สำคัญเพื่อใช้ในการพัฒนา โดยเฉพาะสำหรับกลุ่มประเทศพัฒนาน้อยที่สุด (LDCs) และรัฐกำลังพัฒนาที่เป็นเกาะขนาดเล็ก (Small Island Developing States: SIDS) เพื่ออุดช่องว่างของเงินทุนและทรัพยากรของโครงการพัฒนาที่มีความจำเป็นสำหรับประชากรในประเทศ เช่น การปรับปรุงการเข้าถึงน้ำสะอาด การดูแลสุขภาพ และการศึกษาที่มีคุณภาพ การปกป้องความหลากหลายทางชีวภาพ และการต่อสู้กับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และยังเป็นการปรับทิศทางทางเศรษฐกิจของบางประเทศให้ไปสู่เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน กล่าวคือ ไปสู่โลกที่ยุติธรรมกว่า มีระบบนิเวศที่อุดมสมบูรณ์ขึ้น และมีความเท่าเทียมมากขึ้น
คำว่า ‘ความช่วยเหลือเพื่อการพัฒนาอย่างเป็นทางการ’ ปรากฏอยู่ใน‘ #SDG10 เป้าประสงค์ที่ 10.b สนับสนุนการให้ความช่วยเหลือเพื่อการพัฒนาอย่างเป็นทางการและการไหลของเงิน ซึ่งรวมถึงการลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศ ไปยังรัฐที่มีความจำเป็นมากที่สุด เฉพาะอย่างยิ่ง ประเทศกำลังพัฒนาน้อยท่ีสุด ประเทศในแอฟริกา รัฐกำลังพัฒนาที่เป็นเกาะขนาดเล็ก และประเทศกำลังพัฒนาที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล โดยให้เป็นไปตามแผนและแผนงานของประเทศเหล่านั้น
Target 10.b : Encourage official development assistance and financial flows, including foreign direct investment, to States where the need is greatest, in particular least developed countries, African countries, small island developing States and landlocked developing countries, in accordance with their national plans and programmes
SDG Vocab รู้จักคำศัพท์ รู้จัก SDGs
หมายเหตุ – คำอธิบายข้างต้นสรุปโดยทีมงาน เพื่อให้อ่านแล้วทำความเข้าใจง่ายเท่านั้น
ไม่แนะนำให้นำไปอ้างอิงในเชิงวิชาการ
แหล่งที่มา :
Official development assistance (OECD)
ความร่วมมือเพื่อการพัฒนาคืออะไร (กรมความร่วมมือระหว่างประเทศ)
8 THINGS TO KNOW ABOUT THE OFFICIAL DEVELOPMENT ASSISTANCE (Agence Française de Développement)
