เปิดปี 2565 คณะกรรมาธิการยุโรปเผยร่างข้อเสนอจัดให้ก๊าซธรรมชาติและพลังงานนิวเคลียร์เป็นแหล่งพลังงานทางเลือกของ “การเปลี่ยนผ่านทางพลังงาน” อีกทางเลือกหนึ่งนอกจากการใช้พลังงานแสงอาทิตย์และพลังงานลม โดยมองว่าเป็นแผนช่วยเพิ่มสัดส่วนพลังงานที่ปล่อยคาร์บอนไดออกไซด์น้อยลงในการผสมผสานการใช้พลังงานในโลก (energy mix)
ทั้งนี้ คณะกรรมาธิการยุโรปเริ่มหารือกับรัฐสมาชิกเรียบร้อยแล้ว โดยรัฐสมาชิกมีเวลาพิจารณาให้ความเห็นต่อร่างข้อเสนอดังกล่าวจนถึงวันที่ 12 มกราคม 2565 หากรัฐสมาชิกส่วนใหญ่และรัฐสภายุโรปเห็นชอบ ข้อเสนอนี้จะมีผลบังคับใช้ตั้งแต่ปี 2566 เป็นต้นไป พร้อมกับที่เป็นการกำหนดนิยาม “การลงทุนที่ยั่งยืน” สำหรับยุโรปด้วยการผลักดันโรงไฟฟ้าจากก๊าซธรรมชาติและพลังงานนิวเคลียร์ให้เป็นแหล่งลงทุนสีเขียว สร้างโอกาสให้ยุโรปลดการปล่อยก๊าซได้อย่างสอดคล้องกับเป้าหมายของแผนนโยบาย Green Deal ภายในปี 2593
ส่วนในรายละเอียดของร่างข้อเสนอนั้น ก็ได้จำกัดการให้สิทธิกับโรงไฟฟ้าพลังงานนิวเคลียร์ที่มีมาตรฐานทางเทคโนโลยีที่เป็นปัจจุบันและทันสมัย โดยต้องมีแผนที่รัดกุมในการกำจัดกากกัมมันตรังสีจากโรงไฟฟ้าพลังงานนิวเคลียร์ด้วย
อย่างไรก็ดี ร่างข้อเสนอดังกล่าวเป็นประเด็นถกเถียงสำคัญของยุโรป โดยมีทั้งประเทศที่เห็นด้วยและไม่เห็นด้วยจากเหตุผลด้านพลังงาน วิกฤติสภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อม และสุขภาพของมนุษย์
ประเทศที่สนับสนุนร่างนี้อย่างประเทศในแถบยุโรปตะวันออกและแถบยุโรปใต้ซึ่งยังคงพึ่งพาพลังงานถ่านหิน ให้เหตุผลว่าก๊าซธรรมชาติ “สะอาด” กว่าพลังงานถ่านหิน และพลังงานนิวเคลียร์ปล่อยคาร์บอนเป็นศูนย์ ซึ่งทั้งสองจะเป็นแหล่งพลังงานไฟฟ้าที่สำคัญในการเปลี่ยนผ่านพลังงาน รวมถึงจะสามารถดึงดูดการลงทุนได้มากขึ้น ทั้งนี้ สำหรับประเทศที่ให้การสนับสนุน มีประเทศฝรั่งเศสซึ่งเป็นประเทศผู้ผลิตพลังงานนิวเคลียร์หรือพลังงานปรมาณูรายใหญ่ของยุโรปและเป็นประธานคณะมนตรีแห่งสหภาพยุโรปในครึ่งปีแรกของปี 2565 ให้การสนับสนุนร่างนี้อย่างเต็มที่
ขณะที่ในอีกฝากหนึ่งของประเทศที่ไม่เห็นด้วยต่อร่างข้อเสนอดังกล่าวอย่างเยอรมัน ออสเตรีย ลักเซมเบิร์ก โปรตุเกส และเดนมาร์ก แสดงความห่วงกังวลต่อผลกระทบของโรงไฟฟ้าพลังงานนิวเคลียร์และกากกัมมันตรังสีที่จะมีต่อความยั่งยืนของสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของมนุษย์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งประเทศเยอรมันที่มองว่า การผลักดันข้อเสนอนี้เป็นการทำลายความเพียรพยายามทั้งหมดของยุโรปที่จะป้องกันการแพร่ขยายของพลังงานนิวเคลียร์บนแผ่นดินยุโรป
เยอรมันให้ความเห็นว่าพลังงานนิวเคลียร์จะเป็นการลงทุนที่ยั่งยืนได้หากนานาประเทศสามารถจัดการกับกากกัมมันตรังสีได้อย่างปลอดภัย และก๊าซธรรมชาติจะเป็นแหล่งของการเปลี่ยนผ่านพลังงานได้หากเป็นไปตามเกณฑ์การลดการปล่อยก๊าซ นอกจากนี้ รัฐมนตรีด้านเศรษฐกิจและสภาพภูมิอากาศของเยอรมันยังกล่าวถึงร่างข้อเสนอโดยคณะกรรมาธิการยุโรปฉบับนี้ว่าเป็น “การฟอกเขียว” (greenwashing) เพียงเท่านั้น
ส่วนความเห็นในแง่ของการลงทุนที่ยั่งยืนนั้น แม้ว่าการลงทุนในพลังงานทางเลือกทั้งสองแหล่งดังกล่าวจะเปิดโอกาสการลงทุนได้มหาศาล Marisa Drew หัวหน้าของการลงทุนที่ยั่งยืนประจำ Credit Suisse มองว่าพลังงานนิวเคลียร์ไม่เป็นมิตรต่อ ESG หรือ “การดำเนินงานด้านสิ่งแวดล้อม สังคม และบรรษัทภิบาล” ขณะที่ส่วนงาน European Commission Advisory Platform on Sustainable Finance มีความเห็นว่าโรงไฟฟ้าพลังงานนิวเคลียร์และกากกัมมันตรังสีนั้นจะเป็น “อันตราย” อย่างยิ่งต่อสิ่งแวดล้อม
● อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับการเปลี่ยนผ่านพลังงานใน ซีรีส์การเปลี่ยนผ่านพลังงานที่เป็นธรรม (Just Energy Transition)
● อ่านบทความที่เกี่ยวข้อง
– สนธิสัญญาห้ามอาวุธนิวเคลียร์ที่จะมีผลบังคับใช้ในวันที่ 22 มกราคม 2564 จะสนับสนุนเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนอย่างไร?
– ญี่ปุ่นจะปล่อยน้ำจากโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ในฟุกุชิมะ ค้านเสียงฝ่ายห่วงผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของประชากรรอบมหาสมุทรแปซิฟิก
ประเด็นดังกล่าวเกี่ยวข้องกับ
#SDG3 สุขภาพและสุขภาวะที่ดี
-(3.9) ลดจำนวนการตายและการป่วยจากสารเคมีอันตราย และจากการปนเปื้อนและมลพิษทางอากาศ น้ำ และดิน ให้ลดลงอย่างมาก ภายในปี 2573
#SDG7 พลังงานสมัยใหม่
-(7.2) เพิ่มสัดส่วนของพลังงานทดแทนในการผสมผสานการใช้พลังงานของโลก ภายในปี 2573
#SDG11 เมืองและการตั้งถิ่นฐานที่ยั่งยืน
#SDG13 การรับมือและจัดการกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
แหล่งที่มา:
Europe Plans to Say Nuclear Power and Natural Gas Are Green Investments (New York Times)
EU proposes labeling gas and nuclear energy as climate friendly (DW)
