เมื่อความสัมพันธ์ที่มีโดยตรงกับบริษัทอาจไม่ใช่หลักประกันแก่พนักงานอีกต่อไป ในบริษัทยักษ์ใหญ่ระดับโลกอย่าง “Apple” ผู้ผลิตคอมพิวเตอร์และซอฟต์แวร์ที่มีมูลค่าการตลาดสูงที่สุดในสหรัฐอเมริกา แต่กลับพบว่าพนักงานหลายร้อยชีวิตต้องประสบปัญหาความไม่มั่นใจต่อสวัสดิการ อันเกิดจากการขาดสิทธิแสดงความคิดเห็นต่อสภาพการทำงาน อัตราค่าจ้างที่ไม่เหมาะสมต่อภาระงาน และการเปลี่ยนแปลงนโยบายของบริษัท โดยเมื่อวันที่ 18 มิถุนายนที่ผ่านมา พนักงานใน Apple Store สาขาโทว์สัน รัฐแมริแลนด์ ได้ลงมติจัดตั้ง “สหภาพแรงงาน” สำเร็จเป็นสาขาแรกของ Apple Store ทั่วประเทศ โดยต้องการมีส่วนร่วมในการเรียกร้องและต่อรองสวัสดิการที่เป็นธรรมเรื่องค่าตอบแทน วันหยุดที่เหมาะสม การรักษาพยาบาล และผลประโยชน์อื่น ๆ ที่สมควรจะได้รับของพนักงานทุกคน
การจัดตั้ง “สหภาพแรงงาน” (labour union) ของพนักงาน Apple Store สาขาในรัฐแมริแลนด์นั้น รวมตัวกันจัดตั้งสหภาพในนาม Apple CORE (Coalition of Organized Retail Employees) หรือสมาพันธ์พนักงานขายปลีก และประกาศต่อสาธารณชนเมื่อ 3 พฤษภาคม ถึงความตั้งใจในการลงมติจัดตั้งสหภาพแรงงาน โดยได้รับการสนับสนุนจากสมาคมนายช่างและคนงานด้านการบินระหว่างประเทศ (International Association of Machinists and Aerospace Workers: IAM) นำมาถึงการลงคะแนนโหวตอย่างเป็นทางการในวันที่ 18 มิถุนายนที่ผ่านมาของพนักงานกว่าร้อยชีวิตในสาขาโทว์สัน ผลคะแนน 65 (เห็นด้วย) ต่อ 33 (ไม่เห็นด้วย) รับรองการจัดตั้งสหภาพแรงงาน AppleCORE และเข้าเป็นส่วนหนึ่งของ IAM ซึ่งเป็นสหภาพแรงงานด้านอุตสาหกรรมที่เป็นตัวแทนของพนักงานกว่า 300,000 คนในสหรัฐอเมริกา
ความต้องการจัดตั้งสหภาพแรงงานครั้งนี้เกิดจากผลกระทบช่วงโควิด-19 ที่ทำให้ตลาดแรงงานในสหรัฐฯ ตึงตัว พนักงานต้องเผชิญกับสภาวะเงินเฟ้อและค่าครองชีพที่สูงขึ้น แม้บริษัท Apple จะประกาศเพิ่มค่าจ้างเป็น 22 ดอลลาร์สหรัฐต่อชั่วโมง (ประมาณ 750 บาท) จากเดิม 20 ดอลลาร์สหรัฐต่อชั่วโมง (ประมาณ 700 บาท) แต่ความไม่พอใจของพนักงานที่ขาดสิทธิแสดงความคิดเห็นต่อสภาพการทำงาน ค่าตอบแทน และการเปลี่ยนแปลงนโยบายของบริษัทยังคงมีอยู่ ทำให้ต้องการตัวแทนพนักงานในสาขาเข้าไปมีส่วนกำหนดค่าตอบแทน ชั่วโมงการทำงาน และนโยบายที่เหมาะสมร่วมกับบริษัท
“ขวัญกำลังใจของพนักงานลดลงไปมากในช่วงการแพร่ระบาดของโควิด ซึ่งนโยบายและการป้องกันโควิด-19 ถูกกำหนดจากบริษัทโดยไม่ได้รับฟังคำปรึกษาจากพนักงาน นั่นเป็นส่วนที่ทำให้พนักงานจำเป็นต้องเข้าร่วมสหภาพแรงงาน”
Eric Brown พนักงาน Apple Store สาขาโทว์สัน
นี่ไม่ใช่ครั้งแรกที่พนักงานของ Apple Store ได้พยายามรวมกลุ่มตั้งสหภาพแรงงาน เพราะก่อนหน้านี้สาขาในแอตแลนตาก็ได้มีการยื่นขอตั้งสหภาพ แต่ได้ถอนคำร้องออกไปก่อนถึงขั้นตอนลงคะแนนเสียง ซึ่งพนักงานของสาขาดังกล่าวให้ข้อมูลว่าการพยายามเข้าร่วมสหภาพเมื่อเดือนที่แล้ว พวกเขาโดนข่มขู่และถูกทำให้หวาดกลัว จากการที่บริษัทจ้างสำนักงานกฎหมายภายนอกเข้ามาแทรกแซงในการก่อตั้งสหภาพ
การมีสหภาพแรงงาน จะช่วยให้มีตัวแทนโดยชอบธรรมในการเจรจาต่อรองค่าตอบแทนและภาระการทำงานกับบริษัทให้แก่กลุ่มพนักงาน ตั้งแต่เรื่องฟ้องร้องจนถึงการเป็นกระบอกเสียงในการออกนโยบายด้านแรงงาน แต่ก็มีข้อจำกัด เพราะเมื่ออยู่ในสหภาพแรงงานแล้ว ต้องเคารพต่อมติโหวตของเสียงส่วนใหญ่ ซึ่งหากเกิดความเห็นที่แตกต่างอาจมิได้รับการพิจารณา
การจัดตั้งสหภาพแรงงานในสหรัฐอเมริกามีมาโดยตลอด แต่ด้วยข้อจำกัดหลายประการ ทำให้บริษัทต่าง ๆ ไม่ต้องการเข้าไปเป็นสมาชิกในสหภาพ อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันกระแสความพยายามรวมกลุ่มเป็นสหภาพกลับมาอีกครั้ง โดยเฉพาะในกลุ่มอุตสาหกรรมค้าปลีก การบริการ และเทคโนโลยี ก่อนหน้านี้บริษัท Amazon และ Starbucks ก็ได้รับการเรียกร้องจากพนักงานในการจัดตั้งสหภาพแรงงานเช่นเดียวกัน ซึ่งอาจมีหลายปัจจัยเป็นตัวกระตุ้น เช่น ผลกระทบจากการแพร่ระบาดของโควิด-19 และภาวะเงินเฟ้อ ทำให้พนักงานคำนึงถึงงานที่สามารถตอบสนองความปรารถนา (aspirations) เกี่ยวกับชีวิตของตนเองเพิ่มมากขึ้น ไม่ใช่เพียงแค่การทำงานเท่านั้น แต่ต้องเป็นการทำงานที่มีคุณค่าด้วย
● อ่านคำศัพท์และบทความที่เกี่ยวข้อง
– SDG Vocab | 21 – Decent Work – งานที่มีคุณค่า
– แรงงานไทยในปี 65 เกือบ 100% มี “หนี้สิน” ส่วนค่าแรงขั้นต่ำสวนทางกับค่าครองชีพที่แพงขึ้น – SDG Move
– SDG Insights | แรงงาน…สู่โลกหลังโควิด-19
– SDG 101 | รู้หรือไม่? การจะให้ความสำคัญกับคนทุกกลุ่มตามหลักการของ SDGs ได้เราต้องโฟกัสคนบางกลุ่มให้มากขึ้น – SDG Move
ประเด็นดังกล่าวเกี่ยวข้องกับ
#SDG8 งานที่มีคุณค่าและการเติบโตทางเศรษฐกิจ
– (8.5) บรรลุการจ้างงานเต็มที่และมีผลิตภาพ และการมีงานที่มีคุณค่าสำหรับหญิงและชายทุกคน รวมถึงเยาวชนและผู้มีภาวะทุพพลภาพ และให้มีการจ่ายที่เท่าเทียมสำหรับงานที่มีคุณค่าเท่าเทียมกัน ภายในปี 2573
– (8.8) ปกป้องสิทธิแรงงานและส่งเสริมสภาพแวดล้อมในการทำงานที่ปลอดภัยและมั่นคงสำหรับผู้ทำงานทุกคน รวมถึงผู้ทำงานต่างด้าว โดยเฉพาะหญิงต่างด้าว และผู้ที่ทำงานเสี่ยงอันตราย
แหล่งที่มา
– ‘People are stressed’: Apple workers set to begin first in-person union election
– Apple Workers at Maryland Store Vote to Unionize, a First in the US – The New York Times
– อย่าเพิ่งลาออกไปไหน! Apple ประกาศเพิ่มค่าจ้างขั้นต่ำสำหรับพนักงานที่ร้านค้าเป็น ‘750 บาท/ชั่วโมง’ เพิ่มขึ้น 45% จากปี 2018 – THE STANDARD
– สหภาพแรงงานในสหรัฐอเมริกา ประวัติศาสตร์และสหภาพแรงงานในปัจจุบัน
ผลงานนี้ได้รับการสนับสนุนจากมูลนิธิเพื่อการพัฒนานโยบายสุขภาพระหว่างประเทศ ภายใต้โครงการเร่งรัดการบรรลุเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนด้านสุขภาพของประเทศไทย
